Wie claimt wat rondom de eilanden? © AP.De grootste en de op één na grootste economie van de wereld (Amerika en China) staan op het punt elkaar hard in de haren te vliegen. Het gaat allemaal om een groep opgespoten eilandjes tussen Vietnam en de Filippijnen, waar voorheen niemand interesse in had. Tót werd ontdekt dat het gebied een rijkdom aan nuttige grondstoffen herbergt. China vindt dat de eilanden van haar zijn en daar zijn de buurlanden en de VS niet blij mee. Het conflict bereikt langzamerhand een kookpunt en als het escaleert, voelen we dat ook in Nederland. Dit moet je weten.
1. Waarom zijn die eilanden zo belangrijk?
Eeuwenlang was niemand geïnteresseerd in de Spratly-eilanden. Dat veranderde toen duidelijk werd dat de wateren rond de eilandjes rijk zijn aan vis en het gebied enorme olie- en gasvoorraden bevat.
2. Waar gaat het conflict over?
China zag wel brood in het gebied en besloot het enkele jaren geleden in te lijven. De grootmacht liet baggeraars de riffen opspuiten tot zeven eilandjes en bouwde er havens, landingsbanen, gebouwen en zendmasten.
Daar zaten de buurlanden van China - zoals Vietnam, De Filippijnen en Maleisië, die ook aanspraak maken op het gebied - niet op te wachten. De landen zijn militair een stuk zwakker dan China en nu is de grootmacht óók nog militair actief op eilandjes ver buiten het eigen grondgebied.
In 2013 dienden de Filippijnen een klacht in tegen China bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag. China maakte bezwaar, omdat het gerechtshof 'niet gerechtigd' zou zijn om erover te beslissen. Donderdag veegde het hof dat bezwaar van tafel en gaf het aan de zaak te zullen behandelen.
3. Waarom bemoeien de VS zich ermee?
Amerika mengt zich al jaren in het conflict. In mei 2015 vloog een spionagevliegtuig van de VS over het gebied. In het vliegtuig zaten twee journalisten van CNN. Op de boordradio was te horen dat China de Verenigde Staten nadrukkelijk verzocht het luchtruim te verlaten 'om een misverstand te voorkomen'.
Afgelopen week voer het Amerikaanse oorlogsschip USS Lassen vlak bij een van de riffen van de eilanden. De Amerikaanse aanwezigheid werd wederom niet getolereerd; de Chinese onderminister van Buitenlandse Zaken noemde de actie 'buitengewoon onverantwoord'. Een woordvoerder van de Chinese regering waarschuwde naderhand dat 'alle mogelijke maatregelen' zouden worden genomen als de VS in de toekomst zich weer bij de eilanden zou vertonen.
Waarom mengt Amerika, dat helemaal niet in de buurt van de eilandjes ligt, zich eigenlijk in het conflict? ,,De buurlanden van China zijn bondgenoten van Amerika'', zegt China-deskundige Fred Sengers. Amerika heeft beloofd te helpen om de veiligheid rond die landen te garanderen. ,,De buurlanden zijn economisch afhankelijk van China, dus die kunnen zelf weinig uithalen.''
Dat Amerika met een bootje rond het omstreden eiland voer, is volgens Sengers overigens niet meer dan 'symboolpolitiek'. ,,Want er verandert niets. De eilanden zijn nu niet ineens weg.''
4. Gaat China naar het gerechtshof luisteren?
Nee, waarschijnlijk niet. China had vanaf het begin bezwaar tegen de door de Filippijnen ingediende klacht bij het Hof van Arbitrage in Den Haag. De Filipijnen willen dat de aanspraak van China op de gebieden wordt afgewezen, op grond van de VN-conventie voor het zeerecht.
De Amerikaanse regering is blij dat het hof het verzoek gaat behandelen, maar de Chinezen geven bij voorbaat aan zich er niks van aan te trekken. Het kan overigens nog een jaar duren voordat er een uitspraak komt. China kan in theorie een uitspraak van het hof terzijde schuiven, maar dat zou het aanzien van de opkomende wereldmacht geen goed doen.
5. Hoe groot is de kans dat het conflict uit te hand loopt?
Die kans is serieus aanwezig. ZowelChinese staatsmedia als een admiraal uit China meldden afgelopen week dat het land niet bang is voor een oorlog met Amerika en dat een klein incident kan escaleren tot een oorlog.
,,Het Witte Huis zal worden overtuigd dat China, ondanks zijn onwil, niet bang is om tot oorlog over te gaan'', schreef een krant. ,,China is vastbesloten om zijn nationale belangen en waardigheid te beschermen.'' China stuurde een officiële waarschuwing naar Washington en de Amerikaanse ambassadeur in Peking, Max Baucus, werd op het matje geroepen.
Sengers noemt de uitlatingen van China 'zorgelijk'. Met de 'grote woorden' over het aantasten van China's nationale trots door Amerika 'manoeuvreert het land zich in een hoek waar het moeilijk uit kan komen'. ,,Het volk verwacht op een gegeven moment dat de overheid de beloftes over het verdedigen van de eer gaat nakomen.''
6. Wat merkt Nederland als het uit de hand loopt?
Het is allereerst belangrijk om te beseffen dat als het conflict escaleert, het niet automatisch betekent dat er een wereldoorlog ontstaat. ,,Maar ook als een conflict tussen de grootste en de op een na grootste economie ter wereld beperkt blijft tot het gebied bij de eilandjes, heeft dat belangrijke gevolgen'', zegt Sengers.
Bijna de helft van de goederenstroom van de hele wereld verloopt via de Zuid-Chinese zee. Dat varen wordt dan moeilijker. En net als bij het relatief lokale conflict in Oekraïne zou het verstandig zijn als er geen passagiersvliegtuigen meer over het gebied vliegen.
Nederland zal vooral merken dat er minder goederen worden ingevoerd via de haven van Rotterdam, verwacht Sengers. ,,En de goederen dié worden geïmporteerd, zijn duurder. En dat raakt iedereen, want héél veel producten - denk aan kleding en mobiele telefoons - worden in China gemaakt.''
Bron
Lees ook: Arbitragehof in Den Haag buigt zich over Zuid-Chinese Zee
Geen opmerkingen:
Een reactie posten